6 điều thú vị về giấy washi truyền thống Nhật Bản
Giấy Washi là một trong các sản phẩm nghệ thuật nền móng của Nhật Bản và thường bị bỏ quên. Trong suốt lịch sử tồn tại 1300 năm giấy Washi là xương sống của nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau của người Nhật Bản. Thực sự, giấy washi đã in dấu ấn sâu đậm trọng văn hóa Nhật Bản, có những thành phố được xây dựng nhờ nghề làm giấy washi.
Trong thuật ngữ chính, giấy washi đơn giản là giấy truyền thống Nhật Bản, wa nghĩa là Nhật Bản và shi nghĩa là giấy. Từ lịch sử mang tính triết chung, qua nhiều cách thức sử dụng giấy, đến những tụ điểm du lịch chính của Nhật Bản, có nhiều thứ thú vị để học và có nhiều thứ để nói về nghệ thuật mang đầy tính lịch sử và vẫn rất hiện đại này. Sau đây chúng tôi trình bày mọi thứ liên quan đến giấy washi. Chuẩn bị tinh thần nhé vào bởi vì nó là một thế giới cực kì phong phú.
|Giấy Washi là gì?
Mặc dù, ngày nay giấy washi là một trong những biểu tượng văn hóa của Nhật, nhưng nguồn gốc của nghề làm giấy washi bắt nguồn từ Trung Quốc. Vào khoảng năm 610 trước CN, kĩ thuật làm giấy thủ công được du nhập vào Nhật Bản do các nhà sư Đạo Phật. Họ dùng giấy để chép kinh. Ngoài ra dấu mốc quốc tế của nghề giấy washi được ghi trong cuốn Nihon Shoki, một trong những cuốn sách cổ nhất của lịch sử Nhật Bản (được viết năm 720), nói rằng nghề làm giấy thủ công được mang tới Nhật Bản thông qua nhà sư người Hàn Quốc tên là Donho, đồng thời ông cũng giới thiệu kĩ thuật làm mực cùng thời gian này. Trải qua lịch sử, nước Nhật đã tiếp nhận phương pháp làm giấy này và cải tiến nó, bổ sung những nguyên liệu dạng sợi vào quy trình sản xuất giấy như là kozo (dâu) và sợi gampi để gia cường giấy, làm gia tăng tuổi thọ và công dụng của nó. Bởi vì quy trình làm giấy Nhật Bản phụ thuộc vào các nguyên liệu tự nhiên, việc sản xuất giấy washi, như các hoạt động nông nghiệp khác, là công việc theo mùa vụ. Mùa đông được coi là mùa làm giấy tốt nhất vì thời tiết mùa đông quá lạnh đối với người nông dân đi làm ngoài đồng. Các nhà sản xuất giấy washi cũng có khả năng tận dụng băng tuyết mùa đông. Họ làm tan băng lấy nước nhằm đảm bảo nguyên liệu nước dùng không có lẫn tạp chất và không làm phải màu giấy. Phong cách làm giấy thủ công vẫn là một cách làm chính cho đến thời kì Minh Trị (1868-1912) khi Nhật Bản trải qua một giai đoạn Âu hóa. Với ảnh hưởng của phương Tây, một kĩ thuật làm giấy được biết đến là giấy yoshi, là loại giấy được làm bằng máy và có thể sản xuất hàng loạt. Từ thời kì này washi bắt đầu lui lại một bước, với vai trò là từ sử dụng hàng ngày sang những mục đích mang tính nghệ thuật và truyền thống nhiều hơn.|Giấy Washi được làm ra như thế nào?
Thời gian lý tưởng nhất trong năm để làm giấy washi là chính giữa mùa Đông, khi nước đóng băng tự nhiên và không có tạp chất, và mùa đông có các nguyên liệu tự nhiên và mới nhất để làm giấy. Các phương pháp và nguyên liệu làm giấy có thể thay đổi phụ thuộc vào loại giấy washi bạn định làm. Bởi vì ở mỗi vùng khác nhau của Nhật, mỗi vùng lại có một kĩ thuật khác nhau một chút. Trong phạm vi bài này chúng tôi sẽ nói về những kĩ thuật chung nhất. Thu hái nguyên liệu: Đầu tiên bạn cần các nguyên liệu để làm giấy. Hầu hết giấy washi sử dụng kozo, và mitsumata, hai loại cây bụi được trồng đại trà, và gambi là một loại cây mọc dại. Thường thì chúng được thu hái trong suốt các tháng lạnh nhất của mùa Đông là tháng 12 và tháng 1. Hấp, tước và tuyển chọn: Để lấy phần nguyên liệu bạn cần, đầu tiên cần phải hấp chúng lên. Khi cành cây đã mềm và tước được, bóc lấy vỏ và phơi khô. Vỏ khô sau đó được luộc lên và loại bỏ những tạp chất. Sau đó dạng hỗn hợp tiền washi này sẽ được đập bằng tay để làm mềm sợi trước khi nó trở thành giấy. Dát mỏng: Đây có lẽ là công đoạn quan trọng nhất của quá trình làm giấy washi. Lúc này khi hỗn hợp bột giấy bắt đầu ra hình, mặc dù vẫn còn ở dạng lỏng. Từ đây, bột giấy được trải ra một tấm thảm, tấm thảm được lắc để giúp sợi bện vào nhau. Khi đạt được kích thước và độ dày lý tưởng, nước sẽ được rút khỏi hỗn hợp. Bước cuối cùng: Sau khi được để khô qua đêm, các tấm giấy đã sẵn sàng được mang đi sẽ được trải qua các bước tạo thẩm mĩ trước khi đạt đến hình dáng của giấy washi cuối cùng của nó. Các tấm giấy được ép để loại bỏ nước dư, rồi sẽ được tách ra, chải để loại bỏ các sợi thô và hoàn tất quá trình phơi khô dưới nắng mặt trời. Các tấm giấy khổ lớn, giấy washi được cắt ra.|Dùng giấy washi để làm gì?
Trước đây, giấy washi được dùng cho tất cả các mục đích của giấy công nghiệp hiện nay. Rõ ràng là sản phẩm thủ công washi đắt hơn so với giấy thường rất nhiều, vì vậy ngày nay nó bị bỏ qua trong nhiều lĩnh vực ứng dụng. Tuy nhiên, vẫn có nhiều mục đích mà chẳng loại giấy nào có thể thay thế được washi đẹp đẽ. Công tác in ấn và viết: Nhờ độ dày của nó, sợi có khả năng thấm hút tốt, washi là một chất liệu giấy lý tưởng cho tranh in, quang khắc, in dập nổi, chạm nổi, và thời điểm đương đại hơn là in kĩ thuật số. Các loại thiệp, thiếp mời cưới là không gì sánh được khi được in trên giấy washi của Nhật. Nghệ thuật: Rất nhiều loại hình nghệ thuật của Nhật dựa vào giấy washi. Nếu bạn đọc tạp chí “Chỉ dẫn in Nihonga” là ví dụ, bạn sẽ nhận thấy việc dùng giấy washi hơn vải hay giấy hiện đại là một trong các yếu tố định hình phong cách Nhật Bản điển hình. Chất liệu đặc biệt của washi là giấy dùng cho ngành sumi-e (in mực) khi nó cho phép mực chảy và thấm mực nước. Với một số nghệ sĩ, như Tetsuya Nagata, giấy washi tự thân nó là nghệ thuật tạo thành những tác phẩm điêu khắc giấy ép washi tuyệt đẹp này. Đóng sách: Nhật Bản là một quốc gia yêu văn học, vì vậy thực sự không ngạc nhiên khi washi và việc in ấn đi cùng nhau. Thay vì làm giấy bên trong, washi được dùng nhiều hơn cho bìa giấy do độ bền và tính linh hoạt. Origami: Với chất liệu cứng cáp và dễ dát mỏng, giấy washi là chất liệu hợp với nghệ thuật gấp giấy. Nó duy trì hình dạng tốt hơn nhiều so với các loại giấy origami mỏng hơn. Và tất nhiên, vẻ ngoài độc đáo của giấy washi mang đến vẻ đẹp cho đồ vật sau khi hoàn thành. Thiết kế nội thất: Vì chất liệu thú vị và tự nhiên với phẩm chất độc đáo, giấy washi tôn lên vẻ đẹp của các ánh sáng mờ, washi từ lâu đã được coi là vật liệu lý tưởng để thiết kế đèn bàn, cửa trong nhà, và gần đây làm cửa chớp và màn che. Cảm giác về tự nhiên, hữu cơ thu hút thị giác hơn là những loại giấy sản xuất hàng loạt khô khan và các loại nguyên liệu nhân tạo khác.|Có thể tham quan nơi làm giấy washi ở đâu?
Rất nhiều nhà sản xuất giấy washi trên khắp đất nước Nhật Bản, vì vậy bạn sẽ không có khả năng đến thăm hết các xưởng này. Tuy nhiên, nếu bạn muốn học nhiều hơn về việc làm giấy, đừng bỏ lỡ cơ hội tới thăm các nơi sau: Washi no Sato (tiếng Anh có nghĩa là ngôi làng làm giấy washi) ở quận Chichibu, tây bắc Saitama, có thể đi trong ngày từ Tokyo đến đây. Vùng này sản xuất hosokawashi, một loại giấy washi được ghi nhận là Di Sản Văn Hóa Phi Vật Thể của UNESCO. Ở đây du khách có thể đi lang thang quanh thành phố, chứng kiến việc sản xuất giấy washi và có thể chọn một mua một ít giấy mang về. Làng Echizen Washi là một trung tâm sản xuất washi quan trọng khác thuộc tỉnh Fukui Prefecture, phía bắc Kyoto. Ngôi làng đã sản xuất giấy từ khi giấy được giới thiệu vào Nhật từ hơn 1300 năm trước đây. Có một số nhà máy sản xuất giấy rải rác trong vùng, nhưng một nơi bạn không thể bỏ lỡ là Giấy Udatu và bảo tàng thủ công. Để có thêm thông tin về các tour và nơi đến, hãy tìm kiếm thông tin trên trang web của Làng Giấy Washi Echizen. Cuối cùng, để có cái nhìn khác về sản xuất giấy washi được địa phương hóa, hãy thăm Thành Phố Mino ở quận Gifu, vì đây là một trong các cộng đồng sản xuất thủ công cuối cùng vẫn duy phương pháp truyền thống cổ xưa của nghề làm giấy. Điều làm cho thành phố này độc đáo ở chỗ kiến trúc cổ độc đáo mà bạn sẽ tìm thấy ở Mino-machi, trung tâm thành phố. Thậm chí nếu bạn chỉ có chút ít hứng thú về nghệ thuật và lịch sử Nhật Bản, bạn cũng có thể dễ dàng đi vào cuối tuần lang thang khắp các đường phố và thăm các ngôi nhà và kho cổ được bảo tồn kĩ lưỡng, rất nhiều trong các nơi đó có bán sản phẩm, công cụ và các loại đồ dùng làm từ giấy washi.|Mua giấy washi ở đâu?
Tại tạp chí Japan Objects, chúng tôi đã liệt kê danh sách một số cửa hàng tốt nhất mà bạn có thể tìm mua giấy Washi ở Tokyo, tuy nhiên bên ngoài thủ đô cũng có rất nhiều cửa hàng và cả bán qua mạng, bạn không nên bỏ lỡ nếu bạn thực sự có ý muốn tìm kiếm washi. Nếu bạn ở Kyoto, bạn nhớ tới cửa hàng Kamiji Kakimoto, nằm tại trung tâm thành phố. Cửa hàng này được coi là nhà của một trong những cửa hàng giấy washi tốt nhất ở Nhật Bản. Tại đây, bạn sẽ thoải mái lựa chọn các sản phẩm nghệ thuật thủ công làm từ giấy washi. Địa chỉ: 54 Tokiwagi-cho, Teramachi-dori, Nijo agaru, Nakagyo-ku, Kyoto Nếu bạn ở bên ngoài Nhật Bản, một trong những nơi rất tuyệt vời là lên mạng. Cửa hàng The Awagami Factory, đã trải qua 6 đời làm nghề. Cửa hàng có rất nhiều loại giấy washi và các loại giấy chuyên biệt khác gồm giấy dâu sản xuất bằng máy, một số là giấy mực in, phù hợp với nhu cầu sử dụng hiện nay (như giấy mời, trang trí etc). Bạn có thể đặt hàng trực tuyến từ Nhật hoặc kiểm tra danh sách các nhà phân phối của họ khắp thế giới. Một trang bán hàng trực truyến khác là Washi Arts, bán rất nhiều loại giấy. Rất nhiều trong số đó được ship trong nội địa Mỹ với cước 5 đô hoặc các nơi khác trên thế giới với giá ship cao hơn một chút.|Tìm hiểu thêm về giấy washi ở đâu?
Nếu bạn vẫn mong muốn tìm hiểu thêm về lịch sử, cách dùng và các dạng giấy washi độc đáo, dưới đây là một số danh sách bảo tàng giấy washi hay nhất ở Nhật. Chúc bạn có những chuyến đi thú vị. Bảo tàng Ino-cho Paper: Ở quận Kochi, bảo tàng này có đầy đủ lịch sử về giấy Tosa, một dạng giấy phổ biến hơn 1000 năm trước. Hiện nay có khoảng 300 loại giấy Washi Tosa khác nhau và rất nhiều trong số đó bạn có thể tìm thấy ở đây. Bảo tàng Mino- Washi: Bảo tàng Mino-Washi ở thành phố Mino. Ngoài ý nghĩa lịch sử của giấy washi, ở đây các bạn có thể tìm thấy các tác phẩm trưng bày đương đại và tương lai làm bằng giấy washi, cũng như chiều sâu về thông tin về sản xuất giấy washi. Bảo tàng Giấy: Đây là bảo tàng giấy lớn nhất Tokyo, và một nơi đáng xem nếu bạn có thời gian rảnh rỗi trong thành phố. Bên cạnh những gian hàng được trưng bày khéo léo và ấn tượng, bảo tàng này cũng thường xuyên tổ chức các buổi thực hành làm giấy. Các lớp học được tổ chức đều đặn mỗi cuối tuần, nhưng bạn cũng có thể vào website của bảo tàng để có thêm chi tiết. Xem thêm: | Băng dính giấy masking tape No 7288 làm từ giấy washi|Ứng dụng giấy washi trong công nghiệp và dân dụng
Trong lĩnh vực tiêu dùng và xây dựng công nghiệp, giấy washi đã được tập toàn Nitto Denko, với lịch sử hơn 100 năm tuổi sử dụng làm băng dính giấy che phủ bề mặt masking tape. Băng dính giấy do Nitto sản với các tính năng vượt trội như:- Mỏng, mềm, dẻo và dai: rất dễ dán, xét bằng tay và bóc, có thể bám dính rất tốt với mọi bề mặt vật liệu gồ ghề, góc cạnh
- Không để lại keo
- Có thể chịu nhiệt độ đến 150 oC trong vòng 30 phút
- Là sản phẩm lý tưởng cho che phủ, bảo vệ bề mặt khi thi công sơn bả, keo trám xây dựng và trang trí nội thất
- Giúp tăng thời gian thi công sơn bả và keo trám, cho đường keo và mép sơn sắc nét, thẩm mỹ cao
Để lựa chọn đúng loại băng dính giấy khi thi công sơn và keo trám, bạn cần trả lời các câu hỏi sau:
